8 epokowych wynalazków, które stworzyli Polacy

Uważa się, że w tym momencie spoczywa w ziemi 110 milionów min. Co miesiąc te ładunki wybuchowe zbierają żniwo w postaci 2000 ofiar (z czego niemalże połowa to ofiary śmiertelne). Równie przerażającym jest fakt, że mina lądowa posiada dość długi okres przydatności do użycia – w dobrych warunkach potrafi urwać komuś nogę nawet po 50 latach od umieszczenia w ziemi.O tym jak paskudne obrażenia może dokonać mina przekonał się podczas II Wojny Światowej inżynier Józef Kosacki - stacjonujący w Szkocji polski pułkownik, który widział skutki zetknięcia się jednego z patroli z minami przeciwdesantowymi. Przez następnych kilka miesięcy Kosacki usprawniał skonstruowane przez siebie urządzenie, które za pomocą fal radiowych potrafiło wskazać dokładne miejsce ukrycia śmiercionośnej pułapki.

#2. Projektor filmowy

Zaraz, zaraz. Przecież projektor filmowy widnieje na kartach historii jako epokowy wynalazek, którego autorami byli bracia Lumiere. I pochodzili oni z kraju bagietek, mimów i języka, w którym każde słowo brzmi niczym zaproszenie do seksu.
Rok przed opatentowaniem tego pierwszego projektora, Kazimierz Prószyński zakończył pracę nad pleografem (1894 r.) - urządzeniem, które w niczym nie ustępowało swemu późniejszemu, francuskiemu odpowiednikowi.
Polski konstruktor zbudował też pierwszą ręczną kamerę filmową, opracował metodę łączenia ruchomych obrazów z dźwiękiem oraz rewolucyjną technologię umożliwiającą przesyłanie fotografii na odległość (oficjalnie zaprezentował jej działanie już w 1898 roku).
I prawdopodobnie moglibyśmy też nazwać go ojcem „audiobooków” - w 1943 roku Prószyński pochłonięty był pracą nad urządzeniem zapisującym na taśmie filmowej treść książek. Odbiorcami tego wynalazku miały być osoby niewidome. Niestety, polski konstruktor został aresztowany w 1944 roku przez hitlerowców i wkrótce potem trafił do obozu koncentracyjnego w Mauthausen, gdzie zakończył swoje życie.

#3. Kamizelka kuloodporna

Również i pierwsza kamizelka kuloodporna w postaci zbliżonej do tych stosowanych w armiach do dziś, była dziełem naszego rodaka. Kazimierz Żegleń był polskim zakonnikiem, który wkrótce po święceniach wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Prawdopodobnie natchnieniem do stworzenia kuloodpornej garderoby była dla duchownego śmierć burmistrza Chicago, który poczęstowany został ołowiem we własnym gabinecie. Po wielu próbach i nieudanych eksperymentach wreszcie, w 1897 roku, składająca się z wielu warstw gęstego jedwabiu dodatkowo wzmocnionego substancją impregnującą kamizelka kuloodporna trafiła do biura patentowego.

#4. Walkie-talkie

Sprzęt, który dla wielu z nas kojarzony jest z zabawką z dzieciństwa odegrał ważną rolę podczas II Wojny Światowej.

Polski inżynier Henryk Magnuski wylądował w 1939 roku w Stanach Zjednoczonych. Do ojczyzny nie wrócił – wybuch wojny zmusił go do pozostania na obczyźnie. Zatrudniony został przez firmę znaną dziś pod nazwą Motorola, gdzie rozpoczął pracę nad przenośnym systemem komunikacyjnym dla amerykańskiej armii. W ten sposób powstało urządzenie SCR-300. Było ono dość nieporęczne, co widać na załączonym zdjęciu.

Dopiero model SCR-536 przypominał bardziej to, z czym nam się dziś kojarzy „walkie-talkie”.

#5. Holografia

Mieczysław Wolfke, oprócz tego, że był człowiekiem utalentowanym w wielu dziedzinach nauki, to zasłynął też jako rozbijający się motocyklem posiadacz jaj ze stali. Dla jednej z dziewczyn, na którą ostrzył sobie zęby, zdecydował się na szalone posunięcie – skoczył z jednego z wyższych murów na Jasnej Górze.
Usiłował też uciec do Tybetu, aby tam poznać tajniki hipnozy.

Z większych osiągnięć tego fizyka na uwagę zasługuje konstrukcja „Elektroskopu” - działającego prototypu współczesnego telewizora (25 lat przed wynalazkiem Johna Ligie Bairda!).

Jednak to co szczególnie zwraca uwagę, to jego badania nad holografią. Przedstawił on innowacyjną metodę tworzenia obrazów na płycie fotograficznej. 28 lat później Denis Gabor rozszerzył teorię polskiego naukowca i odbierając Nagrodę Nobla złożył hołd Mieczysławowi Wolfke, wymieniając go jako pioniera holografii.

#6. Melex – samochodzik golfowy

Naburmuszony snob sunący swym elektrycznym autkiem po golfowym polu pewnie nie zadaje sobie nawet sprawy z rodowodu tego pojazdu. Otóż zwrotny wozik wyjechał z fabryki w Mielcu w roku 1971. Jednym z głównych rynków zbytu były Stany Zjednoczone, gdzie najpierw Melexy podbiły golfowe pola, a następnie wykorzystywane były np. jako mobilne stoiska z ciepłymi ciasteczkami.

#7. Rakiety i skrzydło typu „delta”

Kazimierz Siemienowicz był urodzonym w 1600 roku polskim szlachcicem. Doskonale wykształcony (humanistycznie), biegle władający prawdopodobnie pięcioma językami mężczyzna pracował jako inżynier artylerii. W tym czasie przedstawił on królowi Władysławowi IV listę artyleryjskich potrzeb, które ułatwiłyby zwycięstwo nad przywódcą powstania kozackiego - Bohdanem Chmielnickim.
Pod koniec swego życia, Siemienowicz napisał i opublikował w Amsterdamie pracę „Wielkiej Sztuki Artylerii część pierwsza”. Książka ta szybko została przetłumaczona na trzy języki (pierwsze polskie wydanie pojawiło się dopiero w 1963 roku!) i przez kolejne dwa wieki stanowiła podstawowy, europejski podręcznik artyleryjski.
To właśnie w tym dziele pojawiają się technologiczne opisy urządzeń, które wyprzedziły swoją epokę. Jednym z jego pomysłów było trójkątne skrzydło typu „delta” - dziś wykorzystywane w produkcji w konstrukcjach ponaddźwiękowych samolotów. Siemienowicz proponował zastosować takie aerodynamiczne rozwiązanie przy konstruowaniu pirotechnicznych rakiet bojowych.

#8. Przemysł naftowy

Można by rzec, że powód wielu współczesnych zbrojnych konfliktów ma swój początek w dziewiętnastowiecznej Polsce...
Jan Józef Ignacy Łukasiewicz był dość ubogim chemikiem i farmaceutą. Od lat pięćdziesiątych XIX wieku pracował nad destylacją i praktycznym wykorzystaniem ropy. Wynalazł więc lampę naftową , którą wykorzystał do oświetlenia swojej apteki.
Bardzo symboliczną datą narodzin przemysłu naftowego była operacja, którą personel lwowskiego szpitala wykonać musiał w nocy. Wykorzystano wtedy wynalazek Łukasiewicza. Rok później farmaceuta otworzył pierwszą na świecie kopalnię naftową (powstała ona w Bóbrce i istnieje po dziś dzień). Później powstała też pierwsza naftowa rafineria.

Mimo że dziś cenne złoża ropy kojarzone są raczej z bezdusznymi potentatami i ciągłymi wojnami to warto dodać, że sam Łukasiewicz słynął ze swych akcji charytatywnych. Budował sady, drogi, mosty, finansował zakładanie szpitali i szkół. Wspierał też swym majątkiem Powstanie Styczniowe. W 1873 roku został przez papieża Piusa IX za swą dobroczynność nagrodzony Orderem Św. Grzegorza.

Źródła: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8